Геннадий Юмарт & Л. Трофимов:

Трупина Мархви

(1888-1956)

Трупина Мархви (Марфа Дмитриевна Трубина) 1888 çулхи августăн 28 (сентябрĕн 11)-мĕшĕнче Хусан кĕпĕрнин Шупашкар уесĕнчи (халĕ Ч Р Куславкка районĕ) Куснар ялĕнче çуралнă. Ялти пуçламăш шкулта пĕлÿ илнĕ хыççăн 1903-1909 çулсенче Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче вĕренет. Вăл ĕмĕрĕ тăршшĕпех хăй çуралса ÿснĕ тăрăхри ялсенче учительте ĕçленĕ, ăна РСФСР тата Чăваш АССР тава тивĕçлĕ учителĕ ятне панă, Ленин орденĕпе наградăланă.

Трупина Мархви – чăвашран тухнă малтанхи хĕрарăм çыравçăсенчен пĕри. Вал нумай повесть, калав, юмах, пьеса çырса хăварнă, вĕсенчен паллăрахисем – «Мучар», «Хÿтĕ вырăнта», «Асăнмалăх, савăнмалăх» повеçсем.

Пуçламăш тапхăрта Трупина Мархви поэзире те хастар ĕçленĕ, ХХ ĕмĕрĕн çулĕсенче чылай сăвă-юрă пичетленĕ. Тĕрĕсрех каласан, литература ĕçне вăл Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче вĕрĕннĕ чухнех тытăннă. Уйрăмах ăна ку ĕçре Алексей Кольцов поэзийĕ хавхалантарнă. Унăн ку вăхăтра çырнисенчен сахалăшĕ упранса юлнă. Вырăсла çырнă икĕ сăвви 1917 çулта «Чебоксарская правда» хаçатра пичетленнĕ. Трупина Мархви чăваш халăх юррисене якатса çырнă, фольклор материалĕ чылай пухнă. Шкул ачисемпе пĕрле алçыру журналĕ кăларса тăнă.

---